Albania

- Mirëdita! to dzień dobry w języku kraju, do którego dziś pragnę Was zaprosić. 
Albania to kolejne bałkańskie państwo odwiedzone w czasie majowej wycieczki.
Przed wyjazdem czytałam sporo opinii o Albanii i autorzy znacznej części z nich nie byli nią zachwyceni. Spodziewałam się więc zapyziałych miejsc, brudu i brzydoty. A tu miłe zaskoczenie. Może z zachwytu  nie piałam, ale moje wrażenia mogę ocenić jako zdecydowanie pozytywne.
Byłam w Tiranie, Kruji i mieście Shkodra.  Sporą część trasy pokonywaliśmy autokarem, więc można było obserwować wsie, miasteczka i ... wszechobecne bunkry.
Mnóstwo ciekawych informacji przekazał nam lokalny przewodnik, Czimi (nie mam pojęcia jak poprawnie napisać to imię).

Albania liczy 4 mln mieszkańców, z czego 1 mln mieszka w Tiranie. To ostatni europejski kraj, w którym padł reżim komunistyczny.

Tirana

Tak wyglądały wsie i miasteczka, które mijaliśmy podróżując autokarem. Całkiem nieźle!

 REŻIM
 Od 1944 r. do 1991 r. władzę sprawował Enver Hoxha (Hodża). Jego rządy to czas izolacji, propagowania haseł stalinizmu i agresywnego ateizmu. Dyktatora nazywano Hitlerem Albanii.
W czasach reżimu 60% budżetu przeznaczano na cele wojskowe.
- zbudowano wtedy prawie 700 tysięcy bunkrów. Dziś przemysłowe pieczarki, bo tak nazywają Albańczycy bunkry, wpisały się w pejzaż tego kraju, przypominają one o czasach komunizmu. Część z nich zaadaptowano na kawiarnie, bary, restauracje czy hotele.

- w kraju zadeklarowanym jako ateistyczny, niszczono ośrodki kultu religijnego, zakazywano szerzenia i wyznawania wiary religijnej. Prześladowano i zabijano duchownych. Dewastowano wnętrza świątyń, niszczono freski. Te obiekty, którym udało się ostać, przeznaczano na cele świeckie. Zamieniano je na muzea, domy kultury, hale sportowe, kina, teatry itp.
- nie wolno było posiadać zachodnich gazet
- obowiązywał zakaz budowania obiektów powyżej 4. piętra
- podobnie jak u nas, obowiązywały kartki żywnościowe - z tą różnicą, że jedna kartka przysługiwała rodzinie, bez względu na to jak była liczna.  Jedynie reglamentowany chleb przysługiwał każdej osobie.

RELIGIA 
 Choć w założeniach dyktatora Hodży Albania miała być pierwszym w 100% ateistycznym krajem na świecie, dziś postrzegana jest jako światowa stolica wyznaniowej tolerancji. Pokojowo współistnieją tu trzy główne religie: islam, katolicyzm i prawosławie.
60% ludności to muzułmanie, ale w bardzo liberalnej odsłonie. Katolicy - ok. 10% i prawosławni  - ok. 7%.  I wyznawcy tych trzech  religii potrafią żyć w zgodzie, wspierać się, razem świętować. Postawy godne naśladowania.

ZAROBKI
Średnia pensja to 300-400 euro w sektorze państwowym. Trochę lepiej zarabia się w sektorze prywatnym - ok. 550 euro. Profesor uczący na państwowym uniwersytecie otrzymuje za swoją pracę 1300 euro, a ten pracujący w prywatnej uczelni - 1500 - 2000 euro.
Państwowa emerytura to 100 - 150 euro. Nie da się poszaleć, dlatego jedno z dzieci opiekuje się rodzicami

MATKA TERESA
jest chyba najbardziej znaną Albanką.  Rocznica jej święceń jest dniem wolnym od pracy. Imię Matki Teresy nosi jedyne międzynarodowe lotnisko w Albanii - Port lotniczy Tirana.
Z tego lotniska nie polecimy, niestety, do Polski, bo bezpośrednich lotów jeszcze nie ma.

Pomnik Matki Teresy w Tiranie

- to kraj bogaty w surowce mineralne, kopaliny. Polak, inżynier Stanisław Zuber, sporządził tektoniczną i geologiczną mapę Albanii. W 1935 r. osiedlił się w tym kraju na stałe. W czasach reżimu został aresztowany. W 1947 r. oskarżono go o szpiegostwo i kolaborację, torturami wymuszano zeznania. Właśnie podczas śledztwa w tirańskim więzieniu zmarł. W 2011 r.  w miejscowości Kuçova odsłonięto popiersie polskiego geologa.

- bardzo dobrej jakości asfalt na drogach, który nie deformuje się pod wpływem wysokiej temperatury,

- wszechobecna korupcja, przede wszystkim na szczytach władzy. Znaczna część realizowanych inwestycji i projektów to owoc przestępczej działalności, np. budowa 2 km autostrady za 40 mln euro,

- służba zdrowia na bardzo dobrym poziomie. Tak twierdzi Czimi, czyli nasz albański przewodnik. Zupełnie co innego czytałam przygotowując się do wyjazdu. Nie miałam okazji sprawdzić, gdzie leży prawda. Nie martwi mnie to jednak wcale.

- najbardziej znanym pisarzem albańskim jest Ismail Kadare. Sporo jego książek przetłumaczono na język polski. Być może ktoś z Was sięgnie po którąś. Ja jeszcze nie znam jego twórczości.

- znana wokalistka Rita Ora jest z pochodzenia Albanką

TIRANA - stolica Albanii od 1920 r.,  miasto z ogromną ilością postkomunistycznych budynków.

Teatr Opery i Baletu w Tiranie - narodowa scena albańska powstała w 1953 r.

Narodowe Muzeum Historyczne w Tiranie - z charakterystyczną ogromną mozaiką na frontonie budynku

Meczet Ethem Beja (XVIII-XIX w.) i usytuowana nieopodal 35-metrowa wieża zegarowa  
z 1822  r.

Pomnik Skanderbega w Tiranie

Dawna rezydencja byłego dyktatora Envera Hodży mieści się w centrum Tirany. W czasach komunizmu była tam dzielnica zwana blokiem przywódców i, rzecz jasna, była zamknięta dla zwykłych ludzi. 

Piramida - wybudowana z betonu i szkła w 1988 r. ponoć za 700 mln dolarów, zaprojektowana przez córkę dyktatora, miała być muzeum i mauzoleum Envera Hodży. Po upadku komunizmu znajdowało się tam m.in. Międzynarodowe Centrum Kultury. Planowano ją rozebrać, a w jej miejscu postawić budynek albańskiego parlamentu. Stoi do dziś i straszy.

BUNK'ART 2 - historia albańskiego totalitaryzmu zamknięta w bunkrze. Zaraz przy wejściu znajdują się zdjęcia ofiar reżimu.

Postbllok  Checkpoint to swoisty pomnik w centrum Tirany będący symbolem komunistycznej izolacji. Składa się z trzech głównych elementów. Jednym z nich jest bunkier, drugim - fragment muru berlińskiego, trzecim kopalniane, betonowe filary z obozu pracy dla więźniów politycznych.

Jakże miło było spotkać się w Tiranie z naszym wielkim rodakiem, Fryderykiem Chopinem. Ponoć w Albanii żadnemu innemu kompozytorowi nie postawiono dotąd pomnika Monument Chopina odsłonięto w 2003 r. 


Ring - największe centrum handlowe w Tiranie

I jeszcze kilka spojrzeń na albańską stolicę

KRUJA - miasto zwane albańskim Krakowem. Jego historia sięga III w.p.n.e.

Twierdza Skanderbega - mieści się na wzgórzu górującym nad Krują.  W drodze na górę można dokonać zakupu pamiątek na urokliwej uliczce handlowej zwanej tureckim bazarem.

Skanderbeg - największy albański bohater narodowy, XV-wieczny przywódca, który bronił ojczyznę przed najazdami Turków.

Sklepik pamiątkarski w Kruji

Kruja

Kruja

SHKODRA - to miasto w płn. Albanii, które zwiedzaliśmy wieczorem w strugach deszczu. Mimo płaszcza przeciwdeszczowego i parasolki, ubrania można było wykręcać. Stąd brak zdjęć, poza tym jednym przedstawiającym Wielki Meczet. 

Wybudowano go w latach 90. XX w. w ścisłym centrum miasta. Stary meczet został zburzony w czasie reżimu Hodży.
Nie zniszczono zbudowanej w połowie XIX w. szkoderskiej Katedry św. Szczepana, ale zamieniono ją w obiekt tzw. użyteczności publicznej. W latach 1967 - 1990 pełniła funkcję hali sportowej. Odbywały się w niej mecze siatkówki i koszykówki. W 1993 r. katedrę odwiedził Jan Paweł II i w obecności przedstawicieli środowisk muzułmańskich i prawosławnych oraz Matki Teresy konsekrował 4 nowych biskupów.
W Szkodrze warto wybrać się na reprezentacyjny deptak, pełen restauracji, pubów i sklepików. Uwagę zwracają też odnowione zabytkowe budynki. 
Na wzgórzu znajduje się Zamek Rozafa sprzed 4 tysięcy lat, a w jego pobliżu - Ołowiany Meczet.

I na koniec albański obiad. Niestety, nie pamiętam nazw potraw.

Serdecznie pozdrawiam. Odezwę się w 2. połowie sierpnia, po powrocie z zasłużonego urlopu.